Αντιμετωπίζω το θάνατο…

Ο θάνατος ενός μέλους της οικογένειάς σου ή κάποιου φίλου/ης σου προκαλεί πολύ πόνο και μπορεί να είναι μια από τις πιο τραυματικές εμπειρίες της ζωής σου. Αυτό είναι κάτι που δε χρειάζεται να το αντιμετωπίσεις μόνος/η σου και είναι σημαντικό να θυμάσαι ότι δεν είσαι το μόνο άτομο που πονάει.

Όταν πεθαίνει κάποιος γονιός

Ο θάνατος ενός από τους γονείς είναι πιθανόν το χειρότερο πράγμα που μπορεί να σου συμβεί, ακόμα και όταν δε μένετε μαζί. Η προοπτική του θανάτου μπορεί να προκαλεί θλίψη ή φόβο στον καθένα μας, αλλά για κάποιον νέο ή έφηβο, όπως εσύ, που μπορεί ήδη να αντιμετωπίζει φυσικές και ψυχολογικές αλλαγές το γεγονός αυτό μπορεί να περιπλέξει μια ούτως ή άλλως δύσκολη κατάσταση. Όλα αυτά είναι πολλά για να τα επεξεργαστεί κάποιος ταυτόχρονα.
Όταν πεθάνει κάποιος γονιός (ή παππούς, γιαγιά), είναι συχνά δύσκολο να καταλάβουμε τι περνάνε τα νεότερα μέλη της οικογένειας. Τα μικρά παιδιά – ο αδελφός ή η αδελφή σου – μπορεί να φαίνονται αδιάφορα και «στον κόσμο τους», αλλά είναι πολύ πιθανό να έχουν μπερδευτεί και να νιώθουν πολύ έντονα συναισθήματα, για τα οποία χρειάζονται υποστήριξη.
Είναι πολύ δύσκολο να ερχόμαστε αντιμέτωποι με το θάνατο, και αν κάποιος από τους γονείς μας πεθάνει ξαφνικά είναι ακόμα πιο δύσκολο. Ένας ξαφνικός θάνατος είναι πιθανό να σε επηρεάσει περισσότερο από το αν η μαμά ή ο μπαμπάς σου είχαν κάποια μακροχρόνια αρρώστια και είχες καιρό να προετοιμαστείς. Είναι καλύτερα να μην είσαι μόνος/η την πρώτη μέρα και νύχτα. Μείνε με τον άλλο σου γονιό, τα αδέλφια σου, κάποιο στενό συγγενή ή ακόμα και με κάποιον φίλο/η.
Συχνά οι έφηβοι μπορεί να νιώσουν την ανάγκη να ζητήσουν βοήθεια ή να μιλήσουν σε κάποιον έξω από το σπίτι. Αν αισθανθείς έτσι, φρόντισε να πεις στον άλλο γονιό σου ότι αυτό δεν έχει να κάνει με αυτούς.
Κάποιοι ενήλικές μπορεί να αποφεύγουν το θέμα. Μπορεί να θεωρήσουν την «ικανότητά» σου να κρατάς τα δάκρυά σου ως «σημάδι ωριμότητας» ή «καλής προσαρμογής». ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΤΣΙ!!! Αποφεύγοντας εσύ το θέμα του θανάτου και ενθαρρύνοντας σε το άλλο άτομο στην άρνηση, τόσο εσύ όσο και το άτομο αυτό εμποδίζουν την ανάπτυξη τόσο της δικής σου όσο και της δικής του/της ικανότητας αποτελεσματικής αντιμετώπισης του θανάτου. Ένας κοινός τρόπος ο οποίος αποτρέπει τη διαδικασία του πένθους από τη φυσική της πορεία είναι η εκούσια ή ακούσια καταστολή της θλίψης. Η φυσιολογική θλίψη στους ενήλικες χαρακτηρίζεται από στεναχώρια και αδυναμία λειτουργίας. Η θλίψη στους εφήβους, αν δεν της επιτραπεί να εκφραστεί, μπορεί να προκαλέσει βαθιά απογοήτευση για την απώλεια και θυμό. Αυτός ο θυμός μπορεί να εκδηλωθεί με εφιάλτες, να εκτονωθεί πάνω σε άλλους ή ακόμα και να προκαλέσει κατάθλιψη (εσωτερίκευση του θυμού = κατάθλιψη)..

Πως αισθάνεσαι;

Είναι λογικό να έχεις πολλά διαφορετικά συναισθήματα μετά το θάνατο κάποιου κοντινού σου προσώπου. Στην αρχή μπορεί να νιώσεις σοκ, μετά άρνηση (να μη μπορείς να δεχτείς αυτό που έγινε), μετά θυμό και, τελικά στεναχώρια και κατάθλιψη. Μπορεί να νιώθεις τόσο λυπημένος/η που να θες να απομονωθείς από τον κόσμο, να μη θέλεις να δεις ή να μιλήσεις σε κανένα ή να μην έχεις διάθεση να κάνεις τίποτα. Μπορεί να μη θέλεις να βγεις έξω από το σπίτι ή στο σχολείο. Μπορεί να θέλεις απλώς να μείνεις μόνος/η με τις σκέψεις και τις αναμνήσεις σου. Συχνά, νέοι που αντιμετωπίζουν κάτι τέτοιο αισθάνονται απομονωνόμενοι γιατί οι φίλοι τους, τους αποφεύγουν επειδή νιώθουν άβολα και δεν ξέρουν τι να τους πουν.

Πως μπορεί να αντιδράσουν οι φίλοι σου;

Δε θα πρέπει να σου προκαλέσει έκπληξη αν στους φίλους σου είναι δύσκολο να αντιμετωπίσουν το θάνατο του γονιού σου. Μπορεί να μην ξέρουν πώς να σου μιλήσουν για αυτό, να νιώθουν άβολα με το θέμα και να διστάζουν να το αναφέρουν, θεωρώντας ότι θα σε ταράξει και θα αρχίσεις να κλαις και, μετά, αυτοί δε θα ξέρουν τι να κάνουν.
Οι στενοί σου φίλοι ξέρουν καλύτερα, αλλά μπορείς και εσύ να κάνεις πράγματα που θα τους βοηθήσουν να νιώσουν πιο άνετα. Θα νιώσεις και εσύ πιο άνετα αν ξεκαθαρίσεις την ατμόσφαιρα λέγοντας «Ξέρεις, η μητέρα μου πέθανε, είμαι εντάξει, δε χρειάζεται να το συζητήσουμε». Οι φίλοι σου μπορεί να φαίνεται ότι σε λυπούνται και αυτό μπορεί να σε ενοχλεί. Σε κανένα δεν αρέσει να τον/την λυπούνται και κανένας δε θέλει οι φίλοι του/της να είναι προστατευτικοί απέναντί του/της. Αν αισθανθείς ότι κάποιος προσπαθεί να είναι υπερπροστατευτικός ή υπερβολικά παρηγορητικός, θα πρέπει να είσαι ειλικρινής και να του/της ζητήσεις να σταματήσει.

Τι μπορείς να κάνεις;

Δεν πειράζει να κλάψεις. Το κλάμα μπορεί να σε βοηθήσει πολύ. Πολλές φορές το να κλαις μαζί με τη μαμά σου, το μπαμπά σου ή τα αδέλφια σου μπορεί να είναι καλό για όλους σας. Κάποιοι έφηβοι προσπαθούν να προστατεύσουν τον γονιό τους, κρατώντας κρυφά τα δικά τους συναισθήματα. Μην περιμένετε την άδεια για να εκφράσετε αυτό που νιώθετε και σκέφτεστε. Μπορείτε να μιλήσετε για το θάνατο του γονιού σας με όποιον θέλετε.
Το να κρατάτε κάποιο ημερολόγιο μπορεί να είναι πολύ παρήγορο. Μπορεί να σε βοηθήσει και το να κρατάς κάποιο ημερολόγιο. Το ημερολόγιο μπορεί να είναι σα κάποιο φίλο σου που σε ακούει χωρίς να μιλάει. Συχνά είναι πολύ μεγάλη ανακούφιση το να μπορείς να βγάλεις τις σκέψεις σου από το μυαλό σου και μόλις αυτές είναι στο χαρτί ή τον υπολογιστή αισθάνεσαι ότι τις έχεις αντιμετωπίσει. Κάποιοι ψυχολόγοι συστήνουν το να γράφει κανείς γράμματα στον γονιό που έφυγε μέσα στο ημερολόγιο, σαν ένα τρόπο να αισθάνεται ακόμα συνδεδεμένος/η μαζί του/της.
Κράτα κάποιο αντικείμενο από τον γονιό σου που πέθανε που να έχει κάποια συναισθηματική αξία για εσένα. Έτσι, θα έχεις πάντα κάτι από αυτόν/την μαζί σου. Είναι φυσικό να θέλεις να ψάξεις στα προσωπικά του/της πράγματα. Είναι, επίσης, φυσικό να τα αποφεύγεις στην αρχή. Με τον καιρό θα βρεις το σωστό για εσένα.

Νέες ανησυχίες

Όταν ένας από τους γονείς σου πεθάνει, μπορεί να αρχίσεις να ανησυχείς και για κάποια πράγματα που δεν σε απασχολούσαν πριν. Μπορεί να φοβάσαι ότι θα πεθάνει και ο άλλος σου γονιός. Αν έχεις μικρότερα αδέλφια, μπορεί να έχεις νέες ευθύνες και περισσότερη δουλειά να κάνεις στο σπίτι. Μπορεί να χρειαστεί να βοηθήσεις με τις δουλειές του σπιτιού, το μαγείρεμα ή ακόμα και να βρεις κάποια δουλειά μερικής απασχόλησης. Κατά κάποιο τρόπο, αυτό μπορεί να σε βοηθήσει με τη θλίψη σου. Το να βοηθάς τους άλλους μπορεί να είναι θεραπευτικό. Μπορεί να ανησυχείς για πολύ μικρότερα ζητήματα. Μην αφήσεις τα μικρά προβλήματα να καταλάβουν το μυαλό σου. Συγκεντρώσου σε ένα κάθε φορά. Αντιμετώπισε τα πιο σοβαρά πρώτα και μετά, μπορεί τα πιο μικρά να κανονιστούν από μόνα τους.
Κανείς δε θα πρέπει να σου πει ότι τώρα παίρνεις τη θέση του γονιού σου που πέθανε. Αν κάποιος το κάνει, ζήτα του/της να σταματήσει. Είναι φυσικό για τα μέλη της οικογένειας που μένουν πίσω να θέλουν να αναδιοργανωθούν και θα πρέπει να γίνει κάποιος διαχωρισμός των δραστηριοτήτων στο σπίτι, αλλά όλες αυτές οι ξαφνικές υποχρεώσεις δεν θα πρέπει να επιβαρύνουν εσένα.
Η θλίψη εκδηλώνεται με διάφορους τρόπους και μπορεί να συνεχίσει για χρόνια, αν και η ένταση μπορεί να μειωθεί. Ο άλλος σου γονιός είναι πιθανόν να ξέρει πότε συμφιλιώνεσαι με το θάνατο όταν αρχίσει να αποδέχεται και ο/η ίδιος/α την πραγματικότητα του θανάτου. Θα αναδιοργανώσει τη ζωή για να μπορέσει να τα βγάλει πέρα μόνος/η του/της. Χρειάζεσαι καλές, ρεαλιστικές αναμνήσεις πάνω στις οποίες θα μπορέσεις να χτίσεις το μέλλον σου. Καμιά φορά μπορεί να πάρει και χρόνια μέχρι κάποιος έφηβος να μπορέσει να ξεπεράσει τη θλίψη του/της.
Αν αισθάνεσαι ότι δεν μπορείς να αντιμετωπίσεις τη θλίψη σου και έχεις προβλήματα από αυτή, τότε καλό θα ήταν να ζητήσεις τη βοήθεια κάποιου ειδικού.